Eindelijk Indonesië!

De Filipijnen waren een mooi en onverwacht extraatje, maar Indonesië had ik al heel lang in de planning staan. En aangezien er altijd weer een overtreffende trap is, vloog ik van een land met ruim 7.000 eilanden op donderdag naar een nieuw land met maar liefst 14.000 eilanden, en daarmee ook de grootste eilandstaat ter wereld. Zoals gebruikelijk had reisbureau Lievaart nog geen precieze planning gemaakt, maar ik besloot mijn trip te starten in Medan op Sumatra, het meest westelijk gelegen eiland, dat weinig internationale toeristen kent.

Vanaf Kuala Namu, de luchthaven van Medan, was het een uur met de trein naar de stad zelf. Daar stapte ik in een tuktuk die me naar mijn guesthouse bracht. Ik maakte toen al gelijk kennis met één van de belangrijkste kenmerken van Medan:

verkeerschaos – als ik was gaan lopen was het waarschijnlijk sneller geweest. Maar dit ritje gaf me mooi de kans om mijn eerste introductie over Sumatra te krijgen, de tuktuk-chauffeur praatte me graag bij over alles wat ik wilde weten.

De volgende dag bezocht ik de Grand Mosque van Medan, een prachtige moskee - 86% van de bevolking is Islamitisch, en aangezien Indonesië ook het op 3 na grootste land ter wereld is qua inwoneraantal (na China, India en de VS), heeft het ook de grootste populatie moslims ter wereld. Daarna bezocht ik het paleis van Sultan Ma’Moen, waar ik me voornamelijk bezighield met het poseren op foto’s van lokale bezoekers, iets waarvoor andere reizigers me al gewaarschuwd hadden. In andere Aziatische landen was ik dit al wel gewend, maar de bevolking van Indonesië spant toch wel de kroon met hun

fotoverzoeken. Het paleis is ontworpen door de Nederlandse architect Theodoor van Erp en heeft een totaal oppervlak van bijna 2800m2, geen klein optrekje dus!

De derde bezienswaardigheid lag op een half uur lopen van mijn guesthouse, het was 34 graden en drukkend warm, dus eenmaal aangekomen moest ik eerst even bijkomen voordat ik me kon vertonen aan mijn privé-gids, die me zou rondleiden door het Tjong-a-Fie huis. Tjong-a-Fie was een Chinese immigrant met zulke uitzonderlijke bestuurlijke capaciteiten dat hij van grote invloed werd op de ontwikkeling van de stad Medan: hij was verantwoordelijk voor de bouw van kerken, moskees, bruggen en ziekenhuizen. Als filantroop was hij erg geliefd onder de lokale bevolking; hij was oprichter van het Koninklijk Instituut voor de Tropen en werd meerdere keren

onderscheiden door de Nederlandse regering. Zijn koloniale huis in Medan is prachtig geconserveerd en gaf een mooi inkijkje in de architectuur, meubels en gebruiksvoorwerpen van een eeuw geleden. Ook was er een expositie van foto’s van het Koninklijk instituut voor de Tropen.

Ik heb het al een paar keer aangehaald, de link tussen Indonesië en Nederland. Voor wie de geschiedenisles al wat verder is weggezakt, hieronder in een notendop de historische ontwikkelingen tussen beide landen:
Alhoewel Indonesië (dat toen nog niet die naam had) zelf al sinds 800 n.Chr handelsreizen ondernam naar andere continenten, had het ook de warme belangstelling van de Portugezen, de Britten en de Nederlanders (via de VOC – de Verenigde Oostindische Compagnie) vanwege specerijen als peper, nootmuskaat en kruidnagel. In 1798 wist Nederland de archipel als kolonie in te lijven onder de naam Nederlands Oost-Indië. De eerste tijd had Nederland slechts een lage mate van autoriteit, maar wist het wel de landbouw (rubber, suiker), mijnbouw en olieproductie te ontwikkelen. Met het

economische succes groeide niet alleen de bevolking, maar ook de nationalisten die in opstand kwamen tegen de Nederlandse overheersing. De Japanse invasie in 1942 verliep snel en de bezetting van Nederlands-Indië maakte van de inwoners dwangarbeiders, vele Nederlanders werden opgesloten in Jappenkampen, de economie stortte in elkaar en er ontstond hongersnood die 2,5 miljoen mensen het leven kostte. Na de overgave van Japan op 17 augustus 1945 verklaarden de nationalisten Hatta en Soekarno Nederlands-Indië onafhankelijk. Nederland verzette zich hiertegen en probeerde door zogenaamde ‘politionele acties’ het land weer in het gareel te krijgen. Onder druk van de internationale gemeenschap erkende Nederland uiteindelijk in december 1949 de Indonesische onafhankelijkheid; Irian Jaya (tegenwoordige Papoea) werd pas in 1963 aan Indonesië overgedragen.

Terug naar 2017: mijn volgende stop op Sumatra was Bukit Lawang, een dorpje aan de rand van de jungle van Gunung Leuser National Park. Het openbaar vervoer op Sumatra is zeer

beperkt en de busjes zijn 3e hands exemplaren uit de vorige eeuw, dus ik had geluk toen bleek dat de eigenaresse van mijn guesthouse ook dezelfde dag naar Bukit Lawang ging, en ik kon meerijden met een privé-auto. Alsnog was het 4 uur lang stuiteren over deels onverharde wegen vol kuilen en koeien, over een afstand van hemelsbreed maar 60 kilometer.

Ik had me goed en wel geïnstalleerd in mijn bamboehut aan de rivier toen het onweer losbarstte, gevolgd door urenlange stortbuien. In Medan was het ritme ongeveer hetzelfde: na een warme, benauwde dag begon het aan het eind van de middag te onweren en stortregenen, waarna de stroom uitviel. Iets om rekening mee te houden met mijn plannen, beter vroeg starten dus. Zo begon ik de volgende ochtend ook vroeg met mijn jungle trekking, samen met 2 andere Nederlanders had ik een

gids en een drager geboekt. Het eerste deel ging langs een rubberplantage, waar we een uitgebreide uitleg kregen over de productie – met Maleisië is Indonesië het grootste rubber producerende land ter wereld. De aanwezigheid van zoveel rubber weerhoudt de Indonesische bevolking er echter niet van om jaarlijks met 1,25% te groeien (nu al 260 miljoen inwoners).

De bevolkingsgroei staat helaas in schril contrast met de groei van de orang oetans; na Borneo had ik nog lang geen genoeg van deze imposante dieren, en wilde ik de Sumatraanse variant ook graag in levende lijve zien. En dat is goed gelukt tijdens de trekking: we zagen veel orang oetans, en dit keer ook een jong mannetje. Verder veel makaken, de zwart-wit gekuifde Thomas Leaf apen, een kameleon, extreem grote mieren en mooie vlinders. En natuurlijk veel prachtige flora, waarover de gids een hoop wist te vertellen. Hij had voor de lunch nasi voor ons meegenomen, en het dessert bestond uit wel 7 soorten fruit (ananas, banaan, passievrucht, mangosteen, mandarijnen,

watermeloen en passievrucht). Al met al een geweldige tocht die ik iedereen kan aanraden die naar Sumatra gaat.

Mijn blog is alweer vrij lang geworden, en ik ben nog lang niet uitgepraat over het mooie Sumatra en Indonesië in het algemeen, maar dat bewaar ik voor mijn volgende blog!