Sultanaat Brunei Darussalam

Een land dat bestaat uit 2 afzonderlijke delen dat is ingeklemd tussen Maleisië en Zuid-Chinese Zee, en zo groot is als de provincie Gelderland, met slechts 440.000 inwoners. Het is het op 3 na rijkste land ter wereld en het staatshoofd, sultan Haji Hassanal Bolkiah Mu'izzaddin Waddaulah, is één van de rijkste mensen ter wereld. Dit land is Brunei Darussalam, of kortweg Brunei, en nu we het toch over rankings hebben: het is het 69e land op mijn lijstje.

Op vrijdagmiddag land ik op de luchthaven van Brunei, na de metropolen van Kuala Lumpur en Singapore moet ik even wennen aan de rust op deze kleine luchthaven. De taxichauffeur vertelt me dat het sowieso rustig is, want het is al weekend – in Brunei vallen de weekenddagen op vrijdag en zondag; tussendoor wordt er op zaterdag wel gewerkt en gaan de kinderen naar school, vaak alleen in de ochtend. Ik heb een

guesthouse gevonden in Bandar Seri Begawan, de hoofdstad van Brunei. Iets vinden was nog best lastig, want Brunei is nauwelijks toeristisch, en de zakelijke bezoekers van Brunei komen terecht in de sjieke hotels, die nou net niet helemaal in mijn budget passen.

Mijn eerste indruk van Brunei is dat het erg groen is, en dat de wegen zeer goed onderhouden zijn. Brunei heeft een tropisch klimaat, met zeer hoge temperaturen en luchtvochtigheid, maar ook met flinke regenval, waardoor het land een prachtige natuur heeft, waaronder flinke stukken ongerept tropisch regenwoud.
De staatsinkomsten van het rijke Brunei bestaan voor 90% uit olie en gas (ben benieuwd wat de impact van een oliecrisis op dit land is), de bevolking profiteert hier van mee in de vorm van een goed wegennet, gratis gezondheidszorg, gratis onderwijs, gratis pensioenen, gesubsidieerde rijst en woningen. Er zijn geen heffingen op arbeidsloon en productie en de wegenbelasting is maar 25 euro per jaar.
Vanwege de oliebelangen van Shell wonen er relatief veel Britse en Nederlandse expats in Brunei en met boven genoemde voordelen lijkt het wel een paradijsje. Maar er is ook een keerzijde: er is geen vrijheid van godsdienst – de

islam is de officiële religie. Om die reden is alcohol nergens te koop en zijn er geen discotheken of nachtclubs. Brunei is een absolutie monarchie zonder politieke partijen, en de rol van minister-president (die moet worden aangewezen door de sultan), wordt voor het gemak uitgevoerd door de sultan zelf. Er is geen vrijheid van meningsuiting, en sinds 2014 is in Brunei de sharia ingevoerd, het islamitische strafrecht met straffen als amputatie van ledematen (bijv. voor diefstal), geselingen en steniging.

Op zaterdag trek ik mijn wandelschoenen aan, en lange broek en kuis t-shirt – het is dan al 30 graden, maar ik wil niet uit de toon vallen in het straatbeeld. Bandar Seri Begawan heeft totaal niet de allure van een hoofdstad. Mijn guesthouse bevindt zich dan wel in het centrum (op 100 meter van het kantoor van de

minister-president), maar behalve wat simpele winkeltjes en lokale restaurantjes valt er niet veel te beleven. Ik wandel naar het water en zie aan de overkant Kampong Ayer, ook wel het Venetië van het Oosten genoemd: het is een complete wijk gebouwd op palen in de rivier, voorzien van scholen en moskeëen, ook allemaal op palen. Niet ver daarvandaan is de Sultan Omar Ali Saifuddien Moskee, een prachtig gebouw, dat ik van buiten en van binnen bewonder – ondanks mijn kuise outfit moet ik alsnog een dikke zwarte jurk over mijn kleding – pfoe wat was dat warm.
Daarna bezoek ik het Royal Regalia Museum – een imposant gebouw waarin de pracht en praal is tentoongesteld rond de inauguratie van de huidige sultan in 1967. Niet alleen de voorwerpen zoals de rijkelijk van goud voorziene koets en meubelstukken waren zichtbaar, ook alle cadeaus die de

kersverse sultan ontving van andere landen en bedrijven zijn er tentoongesteld. En nu kun je je wel voorstellen dat je bij één van de rijkste mensen ter wereld niet aankomt met een lullig bloemstuk. De tentoonstelling was één schittering van goud en zilver (Cambodja bijvoorbeeld gaf een zilveren maquette van het Angkor Wat tempelcomplex cadeau). Het Nederlandse cadeau (een delftsblauw porseleinen pot met stroopwafels? Vergulde klompen?) kon ik overigens niet terugvinden.

Ik dwaalde wat door de wijken buiten het centrum – voor je beeldvorming: Brunei is niet te vergelijken met Dubai of Abu Dhabi. Veel gebouwen stammen uit de jaren vijftig en net als in de rest van Azië staat onderhoud niet hoog op de prioriteitenlijst. De rijkdom zie je niet direct af aan de woningbouw, en veel expats wonen buiten de hoofdstad of in

afgesloten compounds. De volgende moskee die ik bezocht, de Jame’Asr Hassanil Bolkiah Moskee (vernoemd naar de Sultan) is het pronkstuk van Brunei en één van de grootste in Zuid-Oost Azië. En populair bij ongewenst Pokémon-Go publiek, te zien aan de borden buiten het gebouw. Het interieur was indrukwekkend, met al het marmer en de prachtige versieringen (ik had me van tevoren ingelezen over de islamitische symboliek) en de gouden koepels op het dak die afsteken tegen de blauwe lucht maakten het extra fotogeniek. De moskee is omgeven door een prachtig onderhouden tuin, en op een mooi plekje onder een palmboom genoot ik een tijdlang van het uitzicht.

Toen het me echt te warm werd liep ik naar de 2 kilometer verderop gelegen shopping mall, de enige ‘wereldse’ uitspatting in dit conservatieve land, met modewinkels, een KFC en McDonalds. Ik hoefde er niet zozeer te winkelen, maar in de airconditioning van de mall was het beter uit te houden dan buiten. Ook bezocht ik de lokale vismarkt in Gadong.
Graag had ik die dag nog het paleis van de Sultan van binnen gezien, dit schijnt namelijk één van de grootste paleizen ter wereld te zijn. Vanaf de rivieroever in Bandar Seri Berawang kon ik het wel in de verte zien liggen. De Sultan stelt echter slechts op een paar dagen per jaar zijn paleis open voor het publiek, en toevallig net niet op de dagen dat ik er was.

Een interessant land, Brunei, maar heel veel te beleven was er verder niet, daarom werd het tijd om weer verder te reizen.