Yendi Municipal Hospital

Eindelijk weer tijd om een nieuw verhaal te plaatsen. Afgelopen week ben ik behoorlijk ziek ben geweest. Het begon zondagavond al met het oplopen van mijn temperatuur, maar met paracetamol ben ik toch in slaap gevallen.

De volgende dag stond er een kleine reis naar Yendi gepland. Yendi is de op een- na grootste stad van de Northern Region of Ghana. Het is gelegen zo’n 60 kilometer vanaf Tamale en heeft ongeveer 55000 inwoners. De bedoeling van mijn reis was een bezoek te brengen aan het Yendi Municipal Hospital. Het ziekenhuis waar de dokter die eerst werkzaam was in Central Hospital Tamale naartoe overgeplaatst is.

Aangzien het Central Hospital zonder - hardwerkende of aanwezige - arts functioneert is het voor mij heel lastig om een goed en duidelijk beeld te krijgen van wat ik hier kan bereiken en nog meer belangrijker of het de moeite waard is. Ondanks dat alle hulp keihard nodig is blijft de mentaliteit van het personeel een beetje achter, omdat er niemand is die ze aanstuurt. Gelukkig is het contact met de vorige arts goed en hebben we dit uitvoerig doorgesproken over de telefoon. Hij is dan ook maar echt een van de weinige mensen die ik hiermee kan vertrouwen en aangezien hij nu Municipal Medical Superintendent en daarnaast ook gynaecoloog is, is zijn invloed in dit ziekenhuis, maar ook in anderen ziekenhuizen groot. Willen we niet alleen het comfort, maar ook de kwaliteit van de zorg verbeteren dan moeten we dit samen doen. Alleen sta je machteloos, dat merk ik in het Cental Hospital. En voor alsnog blijft Central Hospital wel prioriteit hebben, wat spullen betreft, maar zodra we dieper op de kwaliteit van zorg in zullen gaan zal het project zich opsplitsen in een tak met Central Hospital en een andere tak met Yendi Hospital. Dit voelt ook goed, het is een lange weg, maar samen kunnen we zoveel bereiken.

De dokter is overgeplaatst naar dit ziekenhuis, omdat de maternele en de foetale sterfte in dat gebied het hoogste is. Op de foto die ik bij dit verslag voeg, zul je zien dat Yendi dicht bij de grens van Togo ligt. Er is geen andere grote stad meer in de buurt en de toestroom van mensen uit de hele omgeving, de kleine dorpen, villages is enorm. Aangezien deze vaak uren over onbegaanbare wegen moeten komen is de toestand waarin mensen aankomen vaak kritiek. Voorheen was er geen dokter, geen gespecialiseerde arts die hen kon helpen en moesten de mensen nadat ze in dit ziekenhuis aangekomen waren nog overgeplaatst worden naar het ziekenhuis in Tamale, wat ondanks de 60 kilometer toch met een normale auto al snel 1,5 uur

rijden is. De nood in dit ziekenhuis naar een goede dokter was en is groot en daarom ben ik trots op het feit dat de dokter, een goede vriend, daar nu is en zoveel levens kan en mag redden.

Ik besloot die dag lekker rustig aan te doen, want het maakte toch niet heel veel uit welke tijd ik aan zou komen. Tegen elf uur die ochtend besloot ik de taxi naar het Yendi-station te nemen. Eigenlijk raar dat ze het Yendi-station noemen, want je kunt er werkelijk waar een bus vinden naar alle plaatsen binnen een straal van zes uur van Tamale af. Het probleem van dit station is dat het een grote chaos. Als je niet uitkijkt wordt je aangereden, overal wordt geschreeuwd en negen van de tien keer rijden de bussen gewoon door zodat de auto’s opzij geduwd worden. Niet echt heel veilig. Omdat ik al eerder zou gaan was me al een keer uitlegd waar ik een bus kon vinden, maar toen ik ergens Yendi zag staan en de bus er voor Ghanese begrippen wel aardig uitzag besloot ik maar een kaartje te kopen en in te stappen. Het buskaartje was al goedkoper dan mij verteld was, omgerekend €1.75, dus ik had al door dat ik verkeerd zat, maargoed. De bus was bijna klaar om te vertrekken en ik had geen zin om langer te wachten. Eenmaal in de bus was het bijna onmogelijk een plek te vinden. Ik stond voorin maar wat te wachten, totdat iemand mij uiteindelijk een plek zou geven voorin. Toen de laatste passagier instapte beweerde hij dat mijn plek, voorin, zijn plek was en vertelde hij me dat ik achterin moest gaan zitten met z’n zessen op vijf plekken. Bij het idee alleen al kreeg ik spontaan claustrofobie en voor het eerst in mijn leven ging ik als blanke in tegen alle zwarten mensen die graag weg wilden. Maar ik gaf niet op en uiteindelijk zat ik toch op mijn plek voorin. Eindelijk reden we weg met 30 mensen in een bus waar in Nederland normaal gesproken, maar 12 mensen in zouden passen. Ik had al spijt voordat we Tamale daadwerkelijk uitreden, want ik was zo eigenwijs om het aanbod om me op te laten halen af te slaan maar zelf de bus te pakken.

Nadat we een half uur gereden hadden kwamen we op een plek waar er een bus heel ongelukkig op de weg geparkeerd stond. Dit hield in dat de bus waarin ik zat moest uitwijken, maar met dat onze bus uitweek, met een flinke snelheid, raakte de twee buitenste wielen van de weg af. Iedereen begon te gillen, een hele hysterie. De bus reed volgens mij in een hoek van 60 graden en daar ik hoopte dat hij af zou remmen deed hij dat niet maar gingen we vervolgens nog schuiner doordat het verschil tussen de weg en de berm toenam. De paniek was compleet. Iedereen dacht dat we om zouden vallen en ik probeerde mezelf ook al schrap te zetten zodat ik niet door heel de bus geslingerd zou worden. Het was werkelijk waar doodeng, nu zat ik wel aan de goede kant en zou ik op andere mensen vallen maar alsnog. Gelukkig kwam er niet snel daarna een uitrit zodat de buschauffeur de weg weer op kon. Het had maar weinig gescheeld en we hadden een ongeluk gehad en iedereen was zich daar enorm bewust van, sommige zaten van de stress met tranen in hun ogen. De rest van de reis was ik alleen maar bang dat we nog zoiets mee zouden maken. En met dat ik in angst was voelde ik me door al het geschut, de hitte en het op elkaar geplakt zitten ook nog eens doodziek worden. Normaal gesproken heb ik nooit last van reisziekte, maar dit keer hield ik het nauwelijks uit. Toen de bus ergens stopte vroeg ik aan iemand die bij de deur zat of hij wat water voor me wilde halen. Ik voelde me uitgedroogd en koortsig worden en dat terwijl we op dat moment nog maar 45 minuten onderweg waren. Omdat de dokter had gezegd dat het ongeveer 1 uur – 1,5 uur reizen was (met eigen auto) dacht ik dat ik het nog maar even vol moest houden. Toen ik mijn google maps erbij pakte zag ik dat we nog niet eens op de helft waren. Het was ellendig, de hele verdere reis heb ik voor zover het kon met mijn hoofd tussen mijn benen gezeten bedwelmd door een vieze zweetlucht van de man die naast mij zat.

Uiteindelijk aangekomen strompelde ik de bus uit en zag ik in de schaduw een stoel staan waar ik even op ben gaan zitten. Er zaten nog wat jongens te eten daar die me gelukkig hielpen. Ze brachten me nieuw water en na een tijdje voelde ik me wel weer goed genoeg, ondanks dat ik gloeide van de koorts, om op zoek te gaan naar het ziekenhuis. Een van hen vertelde dat het ziekenhuis dichtbij was en dat hij wel mee wilde lopen wat natuurlijk helemaal niet verkeerd was, zo hoefde ik niet te zoeken. In het ziekenhuis aangekomen werd ik bijna direct naar het kantoor van de dokter gebracht en kreeg ik gelijk de vuurdoop een hele volle kamer, maar ik had mijn bestemming bereikt.
Om even in alle rust bij te kletsen besloot hij dat we wel wat bij hem thuis konden eten. Hij vroeg of ik direct meewilde naar het ziekenhuis, maar omdat ik me zo ziek voelde en dat niet wilde zeggen, zei ik hem dat ik wel wat later kwam. Ik moest even bijkomen. Toen ik op de bank lag besloot ik me toch maar te temperaturen en wat ik al dacht te voelen was waar 39.8 graden koorts. Ik zou terug moeten naar het ziekenhuis om een Malariatest te gaan doen. Het vreemde van dit alles was dat ik me ten opzichte van de vorige keer veel minder ziek voelde. De koorts maakte me ziek, maar ik had naast de koorts helemaal geen andere klachten. Omdat het huis niet al te ver van het ziekenhuis afstaat besloot ik dat ik kon lopen. In het ziekenhuis aangekomen heb ik de eerste verpleegkundige die ik zag gevraagd me te helpen. Toen ik vertelde dat ik koorts had werd ik meteen naar het laboratorium gebracht en aangezien ik de kennis van de dokter was kreeg ik voorrang en hoefde ik niet te wachten. Het vreemde van de hele situatie was dat er niks vreemds uit mijn bloedonderzoek en andere onderzoeken kwam. Uiteindelijk belde de dokter mij op en besloten we toch maar medicijnen te halen voor het geval de koorts terug zou komen. Omdat ik absoluut niet wilde worden opgenomen in het ziekenhuis mocht ik in het gastenverblijf van de dokter. Daar aangekomen begon de ellende opnieuw. Meer dan twee dagen heb ik last gehad van koortsstuipen oplopend tot ongeveer 40 graden. Het was verschrikkelijk, niemand wist wat het was of waardoor het kwam. Toen het maar bleef komen twijfelden we zelfs of ik niet naar het Referral ziekenhuis in Tamale gebracht zou moeten worden, maar uiteindelijk met medicatie hebben we de koorts onder controle gekregen.
Zelf denk ik dat het mijn lichaam was waarvan ik teveel had gevraagd. De combinatie te weinig slapen, eten en heel veel werken en daarnaast nog wat kleine dingetjes eromheen. Ik moest gewoon bijkomen. Toen de koorts wegbleef ben ik niet meer met de bus terug gegaan, maar heb ik de chauffeur me laten brengen. Gelukkig heb ik het ziekenhuis nog wel kunnen zien. Uiteindelijk is elk ziekenhuis net zo behoeftig als het andere, gebrekkige apparatuur, kapotte bedden etc. Je komt ze overal tegen. Waar ik wel enorm van schrok is het feit dat er in dit ziekenhuis maar 5 verloskundigen werkzaam zijn (en nog een paar die eigenlijk al met pensioen zijn), maar dat zij een aantal van 3300 bevallingen per jaar begeleiden en daarnaast ook nog de prenatale en postnatale care moeten verzorgen. De rest van het personeel wat er rond loopt is of verpleegkundige of student. Er is de regering al gevraagd om meer verloskundigen, maar het lijkt haast onmogelijk. 5 verloskundigen ten opzichte van de 30 in Tamale. Het maakt me stil, maakt dat ik nog meer respect krijg voor deze hardwerkende vrouwen. Ondanks de situatie waren ze zo vriendelijk, lief en voelde ik me welkom op deze nieuwe plaats. Jammer genoeg is mijn tijd hier niet al te lang meer, maar ik ga zeker nog terug naar deze plaats terug om de materniteit/verloskamers te leren kennen en meer te weten te komen over de gang van zaken op deze plek. Hulp is nodig, broodnodig.

Ik hoefde me niet schuldig te voelen dat de chauffeur voor mij naar Tamale moest, omdat er nog twee vrouwen en een ernstig ziek jongetje meereden. We zouden hun eerst af moeten zetten bij het Referral ziekenhuis in Tamale. De rit duurde naar mijn gevoel veel te lang. Het jongetje, vier jaar oud, was zo enorm ziek. Zijn lichaam was krachteloos en het laatste half uur kreeg hij het benauwd en begon hij verschrikkelijk te ademen. Gelukkig hebben we het ziekenhuis op tijd bereikt. Hoe het afgelopen is met hem weet ik niet, maar ik hoop dat hij in het ziekenhuis hier opgeknapt is. Het jongetje was namelijk de enige zoon van de vrouw, ze was zo intens verdrietig en bang hem te verliezen.

Thuisgekomen heb ik nog even rustig aan gedaan, maar ben ik ondertussen weer de oude. Dinsdagavond zal ik de nacht weer ingaan en ik hoop nu echt dat het beter gaat dan de afgelopen nachten, maar ik heb er goed vertrouwen in.