Duurzame reisgids: ontdek het groenste stukje Oostenrijk

Welkom in Vorarlberg

Kruidenrijke bergweiden tussen grijze rotshellingen met dennenbossen en her en der nog een lijntje sneeuw. Frisse berglucht, bijna veertig beschermde natuurgebieden, houten chalets en veelgeprezen topchefs die koken met lokale gerechten. Vorarlberg, gelegen in het meest westelijke puntje van Oostenrijk, laat met vele duurzaamheidsawards zien dat een kleine regio grootste dingen kan doen voor een betere wereld. Doordat de regio aan Duitsland, Zwitserland en Liechtenstein grenst, vind je er een interessante mengelmoes van culturen. Hoewel Vorarlberg de op een na kleinste regio van Oostenrijk is, zijn de landschappen enorm divers en elk seizoen weer anders. In slechts anderhalf uur rijd je van de oever van het Bodenmeer naar de grillige rotsen en gletsjers van de indrukwekkende Silvrettabergen.

^{Foto: Michael Meusburger / Bregenzerwald Tourismus}

In Vorarlberg doen ze niet mee aan groter, sneller, winstgevender. De focus ligt hier op duurzame ontwikkeling en kwaliteit. Toerisme draagt bij aan de kwaliteit van het leven van de locals en het behoud van cultureel en natuurlijk erfgoed. Duurzaamheid is in deze regio geen hype, maar een onderdeel van het leven. In restaurants geniet je van maaltijden die met liefde bereid zijn met lokale ingrediënten en vele gebouwen, waaronder toeristenaccommodaties, winnen awards voor hun duurzame architectuur. Dankzij deze goede zorg voor het land blijven cultuur en natuur zo goed mogelijk behouden voor toekomstige generaties. Op reis in Vorarlberg hoef je weinig moeite te doen om te verduurzamen. Het openbaar vervoer is goed geregeld, veel duurzame activiteiten zijn gratis en ecovriendelijke maaltijden zijn goed betaalbaar. In deze gids vind je onze tips voor een duurzame vakantie in deze groene Oostenrijkse regio.

^{Foto: Angela Lamprecht / Vorarlberg Tourismus}

Duurzame feitjes

1. Vorarlberg zet zich hard in om in 2025 volledig energieneutraal te zijn. Energie wordt al langer opgewekt uit biomassa en met behulp van waterkracht. Nu ligt de grootste focus op die energie efficiënt gebruiken en spaarzaam omgaan met natuurlijke grondstoffen.

2. De regio werkt met de 17 Sustainable Development Goals van de United Nations. Tot deze doelen behoren betaalbare en schone energie, verantwoorde consumptie en productie en goede gezondheid en welzijn. Steeds meer toeristische organisaties in het gebied werken volgens deze doelen.

3. In Vorarlberg vind je vooral familiebedrijven: een van de redenen dat ruim 60% van de bezoekers nog eens terugkeert naar Vorarlberg. Van kleinschalige bedrijven tot wereldmarktleiders in hun sector, zoals kabelbaanontwikkelaar Doppelmayr: samen sta je sterker, laten de familiebedrijven in Vorarlberg zien. Zij bundelen hun krachten voor innovatieve projecten waarmee ze elkaars diensten goed aanvullen. Zo werken familiehotels vaak samen met de plaatselijke bakker en slager en worden hotelbadkamers gevuld met producten van lokale cosmeticaproducenten.

4. Vorarlberg kent 39 Natura 2000-gebieden: beschermde gebieden die belangrijk zijn voor het behouden van belangrijke Europese soorten en leefgebieden. Hier leven beschermde diersoorten, zoals de steenarend en moerasgladiolen.

Duurzaam naar en binnen Voralberg reizen

Reis met de trein comfortabel en duurzaam naar Vorarlberg, terwijl je geniet van Duitse, Zwitserse en Oostenrijke bergen en dalen die voorbijsnellen. Met slechts twee keer overstappen trein je binnen tien uur van Amsterdam naar Feldkirch in het westen van de regio. Wil je zoveel mogelijk uit je vakantiedagen halen? Neem dan ’s avonds de nachttrein in Amsterdam om veertien uur later fris en fruitig in de bergen uit te stappen. Bang om de rest van je reis aan grotere dorpen gebonden te zitten, omdat je geen auto hebt? Dat is niet nodig: het openbaar vervoer is in Vorarlberg goed geregeld. Voor nog geen zestien euro koop je een dagkaart en maak je de mooiste tours door de regio. Er zijn speciale hop-on-hop-off-voorbeeldroutes uitgezet waarmee je zelfstandig gemakkelijk met OV de highlights ontdekt. Voor wandelaars zijn er speciale ‘Wanderbussen’ die je via niet openbaar toegankelijke wegen naar de beste beginpunten voor wandelingen brengen. Kortom: duurzaam reizen in Vorarlberg is eenvoudig, betaalbaar en een unieke ervaring!

Tip: Met een regiospecifieke Inclusive Card krijg je ’s zomers gratis toegang tot openbaar vervoer, kabelbaantjes, musea en andere bezienswaardigheden.

^{Foto: Kevin Faingnaert / Vorarlberg Tourismus}

Onthaast in een beschermd natuurgebied

Veel duurzamer dan wandelen of fietsen door de natuur wordt het niet. De 39 Natura 2000-gebieden en andere natuur van Vorarlberg lenen zich daar uitstekend voor. Ga zelfstandig of onder begeleiding van een gids op ontdekkingstocht. Bezoek bijvoorbeeld met een gids de vogels in de Rijndelta, bewonder de 120 miljoen jaar oude restanten van koraalriffen die nu het plateau ten noorden van de Hoher Ifen-berg in het Kleinwalsertal vormen of voeg je bij kruidendocent Katharina Moosbrugger in het natuurreservaat Fohramoos en leer alles over het gebruik van wilde kruiden.

Voor een wandeling door de natuur heb je keuze uit vele routes in Vorarlberg. Loop bijvoorbeeld naar de oever van het kraakheldere Lünersee-meer op 1.970 meter hoogte: in 2019 door kijkers van het populaire TV-programma “9 Plätze – 9 Schätze” uitgeroepen tot het mooiste plekje in Oostenrijk. In het Wildental-dal volg je de slingerende rivier tussen beboste heuvels en in Montafon wandel je door Verwall, het grootste beschermde natuurgebied van Vorarlberg. In het Gipslöcher natuurgebied in Lech Zürs am Arlberg wandel je langs diepe kraters en zeldzame orchideeën.

^{Foto: Thomas Stanglechner / Vorarlberg Tourismus}

Ook voor fietsers zijn er veel indrukwekkende routes uitgezet. Aan de oevers van het Bodenmeer fiets je relatief vlak, maar hoger in de heuvels worden je kuiten flink uitgedaagd. Gelukkig kun je in Vorarlberg heel voordelig e-bikes huren waarmee je met meer gemak de (e-)mountainbikeroutes volgt. Mountainbikers hebben keuze uit 1.300 kilometers gemarkeerde bergfietspaden.

Op de website van het toerismebureau van Vorarlberg vind je meer informatie over deze en andere natuurlijke highlights in de regio.

^{Foto: Packyourthingsandtravel / Montafon Tourismus GmbH}

Ervaar het boerenleven in balans met de natuur

Wanneer je het geklingel van koebellen tussen de bergen hoort, weet je dat je vakantie in Oostenrijk echt begonnen is. ’s Zomers grazen deze koeien op de kruidige bergweiden, zoals hun voorouders eeuwen geleden ook al deden. Ook het dagelijks leven van de herders ziet er niet heel anders uit dan die van hun voorouders. Ervaar hoe het is om in balans met de natuur op een boerderij in Vorarlberg te leven tijdens een Urlaub am Bauernhof (vakantie op de boerderij). Help de boer met het verweiden van de koeien, voer de ezels of maak een ritje op het paard terwijl je geniet van het relaxte leven op het Oostenrijkse boerenland.

^{Foto: Dietmar Denger / Vorarlberg Tourismus}

Dat landbouw niet per se ten koste van de natuur hoeft te gaan, ervaar je in het UNESCO Biosfeerpark Großes Walsertal. Hier worden het natuurlijke en het gecultiveerde landschap beschermd voor volgende generaties dieren en mensen die er leven. Dat wil niet zeggen dat er geen ontwikkelingen plaats mogen vinden, maar wel dat die op een sociaal en economisch duurzame manier gebeuren. Het gebied is opgedeeld in zones, zoals een kernzone waar de mens weinig invloed uitoefent op de natuur, en een ontwikkelingszone waarin met duurzame methoden gewerkt wordt die het leven van de inwoners verbeteren zonder de natuur te schaden. Het biosfeerpark vormt een goed voorbeeld van hoe het ook kan: leven en verbouwen in balans met de natuur.

^{Foto: Helmut Düringer / Vorarlberg Tourismus GmbH}

Proef de (h)eerlijke ingrediënten uit de regio

Je proeft de passie die de boeren voor hun ambacht hebben en de omgeving waarin boerenproducten geproduceerd worden in de streekproducten. Haal je ingrediënten voor een heerlijke maaltijd daarom in een boerderijwinkel of op de weekmarkt in de steden of dorpen van Vorarlberg. Vergeet niet één van Vorarlbergs veelgeprijsde kazen, zoals een Alpenkaas, kruidenkaas of de magere maar erg smakelijke Sura Kees-kaas te proeven.

^{Foto: Michael Gunz / Vorarlberg Tourismus}

In de restaurants en berghutten geniet je van gerechten die al generatieslang op het menu staan. De chefs werken vaak nauw samen met de lokale boeren en maken graag gebruik van seizoensproducten. Zin in een diner van topniveau? Topchefs in Vorarlberg houden het culinaire erfgoed van de regio in leven door op creatieve en innovatieve wijze een eigen draai te geven aan traditionele gerechten. Proef bijvoorbeeld Janine Wielands creaties met zelfgeplukte kruiden, ontdek vernieuwende gerechten met het verrassingsmenu van Denise Amann en geniet van een interessante mix van Australië en Vorarlberg uit de keuken van Tobias Schöpf. Chef Milena Broger verwerkt zelfs in de winter seizoensgroenten tot verrassende gerechten.

^{Foto links en rechtsonder: Angela Lamprecht, Foto rechtsboven: Michael Gunz / Vorarlberg Tourismus}

Bezoek dorpen van de toekomst

Hoe creëer je plekken om te wonen en werken, zonder daarmee te veel negatieve impact op onze wereld te maken? Ook daar zijn de inwoners van Vorarlberg geweldig goed in. Vele gebouwen zijn bekroond met nationale en internationale awards voor hun duurzame architectuur. Bewonder het prijswinnende vakantie-appartementencomplex Tempel 74, de zeven unieke bushokjes in Krumbach of één van de andere bijzonder bouwwerken. Je zult zien dat de traditie van bouwen met hout ook nu nog in stand gehouden wordt.

^{Foto's: Kevin Faingnaert / Vorarlberg Tourismus}

Het project “Umgang Bregenzerwald” laat zien hoe de regio zich op een duurzame manier aanpast aan veranderende tijden. Volg een van de twaalf gemarkeerde wandelroutes en ontdek hoe de dorpen zich aanpassen met behulp van innovatieve en duurzame architectuur. Kun je geen genoeg krijgen van al die architectonische hoogstandjes? Goed nieuws: je kunt in Vorarlberg kiezen uit zeven ArchitekTouren. Volg bijvoorbeeld de 69 kilometer lange Timer and Loam Tour langs de beste duurzame architectuur tussen het Rijntal-dal en het Großes Walsertal-dal.

Top 10 duurzame must-visits in Voralberg

De keuze uit duurzame uitjes in Vorarlberg is reuze. Deze tien duurzame activiteiten en highlights mogen niet ontbreken tijdens je trip:

1. Een hop-on-hop-off dagtocht met de bus langs pittoreske dorpjes en poëtische landschappen in het Bregenzerwald. Met één buskaartje en een handige app ontdek je onder andere unieke duurzame architectuur, het Hittisau Vrouwenmuseum en het Werkraumhaus.

^{Foto: Albrecht Imanuel Schnabel / Vorarlberg Tourismus}

2. Maak een kaasproefwandeling langs gourmetstations of bezoek de lokale markt. Proef je het verschil tussen kazen uit verschillende gebieden? Dit ligt aan de verschillen in hoogte en kruidensamenstelling van de alpenweides waar de koeien grazen.

3. Maak een fietstocht langs het Bodenmeer. De bewegwijzerde route is in totaal 270 kilometer lang, maar je kunt hem makkelijk inkorten en je fiets meenemen in de trein of op de veerboot. Zo hoef je geen twee keer hetzelfde stuk te fietsen.

4. Wandel met panoramisch uitzicht door het indrukwekkende gletsjerlandschap van de Silvretta Alps. Wandel dertien kilometer heen en weer tussen de Vermuntstausee en de hoogstgelegen berghut van de Silvrettabergen.

^{Foto: Nina Bröll / Vorarlberg Tourismus}

5. Beleef de zonsondergang of de volle maan vanaf een SUP-board op het Bodenmeer of de Oude Rijn. In de stilte van de avond hoor je niets dan het geklots van het water tegen je board en peddel – meer zen wordt het niet.

^{Foto: Martin Stiegler / Vorarlberg Tourismus}

6. Bezoek een boerderijwinkel en koop lokale specialiteiten voor een picknick in de bergen. Melk, wijn, groente, fruit, kazen: na een bezoek aan de boerderijwinkel kun je de supermarkt links laten liggen.

7. Liefhebbers van architectuur volgen één of meer van de zeven architectours. Voor een bezoekje aan de meest duurzame gebouwen van de regio, volg je de tour door Bregenzerwald.

8. Leer alles over natuuronderzoek in Vorarlberg in het inatura-museum. Hier wordt hard gewerkt om de diversiteit van planten en dieren in het gebied in stand te houden. Het museum is gecertificeerd met het Austrian Ecolabel.

9. Laat je aan het eind van een fijne dag verwennen door één van de topchefs uit Vorarlberg. Met de ruime keuze aan gerechten, hoef je geen dag hetzelfde te eten tijdens je vakantie.

^{Foto: Angela Lamprecht / Vorarlberg Tourismus}

10. Maak een tussenstop bij een van de fantasierijke ontwerpconcepten in Vorarlberg, die opduiken op de meest onverwachte plekken en altijd in lijn zijn met de omringende natuur, zoals een houten kapel aan de rand van het heidelandschap.

^{Foto: Daniel Zangerl / Lech Zürs Tourismus GmbH}

Ontdek je graag minder bekende hidden gems? Vraag je gastheer, gids of een local die je ontmoet naar hun favoriete plekken buiten de gebaande paden. Zorg wel dat je tijdens je ontdekkingstochten op de officiële paden blijft en je aan de regels houdt, zodat je niet per ongeluk schade aanbrengt aan het landschap.

Duurzame Accommodaties in Vorarlberg

Overnacht in één van de comfortabele en prachtig gelegen eco- en designhotels in Vorarlberg, sommige met waanzinnige architectuur. Dit zijn onze tips voor een duurzaam verblijf:

• Naturhotel Chesa Valisa in het Kleinwalsertal: een klimaatneutraal hotel van duurzame bouwmaterialen en met biologische maaltijden en heerlijke Ayurveda-behandelingen.

• Biohotel Schwanen in Bregenzerwald: een grotendeels uit hout bestaand klimaatpositief hotel met een fantastisch 100% biologisch menu.

• Hotel Lün in Bludenz: Oostenrijks eerste klimaatpositieve hotel met adembenemend uitzicht vanuit de Alpine-stijl kamers, dat bij elke boeking geld doneert aan herbebossingsproject One Tree Planted.

• De Kaltenberghütte in Stuben am Arlberg: een geweldig gelegen berghut die dankzij een verbouwing energie-efficiënt en duurzaam is.

• Het superieure 4-sterrenhotel Gasthof Mohren in Rankweil, een familiebedrijf met een lange geschiedenis en met bekroond restaurant, werkt volledig volgens de 17 Sustainable Development Goals.

• Het prachtige Tempel 74 in Mellau, gelegen aan de rand van de natuur en recent bekroond voor duurzame architectuur in Voralberg, staat voor vakantie in een levendige dorpsgemeenschap.

• Duurzaamheid is onderdeel van de filosofie van Hotel Krone in Au, met adembenemende Sky Spa en uitzicht op het prachtige berglandschap van het Bregenzerwald.

^{Foto: Eldentheater / Naturhotel Chesa Valisa}

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Visit Vorarlberg en is gepubliceerd in ons e-book Duurzaam reizen in Europa. Download hem nu gratis! Wil je zelf op avontuur in deze prachtige Oostenrijkse regio? Neem dan snel een kijkje op de website van Vorarlberg >