De Van Gogh-fietsroute: 435 km door Brabant

Ik ga Van Gogh achterna op een deel van de 435 kilometerslange gelijknamige fietsroute waarbij je op ontdekkingsreis gaat langs de plekken die Vincent hebben gevormd tot de persoon die hij was. De schilderijen van Van Gogh zijn geïnspireerd op het Brabantse leven en landschap. Hoe? Dat beleef je op een van de tien themaroutes, verspreid door heel Brabant.

In Zundert maak je kennis met de geboorteplaats van Van Gogh, terwijl je in Etten-Leur meer ontdekt over zijn mislukte pogingen om kunsthandelaar, onderwijzer en predikant te worden. Ook leer je hier meer over het begin van zijn carrière als schilder. Wanneer je rondom Breda gaat fietsen ontdek je alles over de schilderijencollectie waar Vincent dol op was. Bekijk origineel werk van Van Gogh in Het Noordbrabants Museum in 's-Hertogenbosch of zie waar Van Gogh zijn eerste tekenlessen kreeg in Tilburg.

^{Foto: VisitBrabant}

Van Gogh Village: Nuenen

Ik ontdek Nuenen: een belangrijke plek in het leven van Van Gogh en een van de fietslussen op de fietsroute. Vincent woonde van 1883 tot 1885 in Nuenen. ‘Slechts twee jaar, maar in deze periode maakt hij maar liefst vijfentwintig procent van zijn oeuvre,’ aldus onze gids Gerard. 

Van Gogh schilderde vele locaties in Nuenen, waaronder het beroemde Van Goghkerkje en de Van Goghpastorie dat ook wel bekend staat als het ouderlijk huis van Vincent. Zodra je Nuenen in fietst word je dan ook verwelkomd door een geel bord met de tekst: ‘Van Gogh Village’.

^{Foto: Yves Banza, Schilderij: Vincent van Gogh, 'Het uitgaan van de Hervormde Kerk te Nuenen', 1884-1885, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)}

^{Foto: Yves Banza, Schilderij: Vincent van Gogh, de pastorie te Nuenen, 1885, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)}

Museum Vincentre

Bij het Vincentre, in het centrum van Nuenen, ontmoeten we onze gids Gerard. ‘Misschien hangt er wel een verborgen Van Gogh in dit museum,’ begint hij. Met licht gefronste wenkbrauwen kijk ik hem aan. Hij lacht en zegt ‘maar daar kom ik later op terug’

Foto: Yves Banza

We beginnen bij een van de bekendste werken van Van Gogh: De Aardappeleters. ‘Met dit schilderij wilde Vincent aantonen dat hij op weg was een goede figuurschilder te worden door een moeilijke compositie te kiezen,’ aldus Gerard. ‘Wat veel mensen niet weten is dat hij drie versies heeft gemaakt van dit beroemde werk: een schets, een studie en het uiteindelijke werk.’

^{Vincent van Gogh, 'studie voor de Aardappeleters', 1885, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)}

^{Vincent van Gogh, 'de Aardappeleters', 1885, het Kröller-Muller Museum, Otterloo (Vincent van Gogh Stichting)}

^{Vincent van Gogh, 'de Aardappeleters', 1885, Van Gogh Museum, Amsterdam (Vincent van Gogh Stichting)}

Via digitale schilderijen ontmoeten we mensen die Van Gogh hebben gekend, de tijdlijn over Vincent’s leven neemt ons mee naar Parijs, London en we verdiepen ons in de Brabantse landschappen, het boerenleven en de weverijen die hem zo inspireerden.

^{Foto's: Yves Banza}

We maken nog een laatste stop in het museum, waar Gerard met een grote glimlach naar een schilderij van Anthon van Rappard wijst: een schildersvriend van Van Gogh. Van Rappard schilderde het schilderij ‘Garen Winden’. Röntgenonderzoek toont aan dat onder het schilderij een onderschildering zit in de vorm van een stilleven. ‘Wie weet is dit een verborgen Van Gogh,’ zegt Gerard. ‘Hopelijk kunnen we dit in de toekomst verder onderzoeken’.

Waar Van Gogh tot leven komt

Het voelt alsof ik door een openluchtmuseum wandel in Nuenen. Schuin tegenover het Vincentre staat het ouderlijk huis van Van Gogh. ‘Hier in dit hok had Vincent zijn eerste atelier,’ vertelt Gerard terwijl we langzaam door de smalle steeg langs het ouderlijk huis slenteren. Dit steegje wordt ook wel ‘Dominee-straatje’ genoemd omdat de dominees van Nuenen vroeger door dit pad naar de kerk liepen.

^{Foto: Yves Banza}

Aan het einde van het ‘Dominee-straatje’ stoppen we. Tussen de beukenhagen door is een opening gemaakt. Onze gids houdt een schilderij van Vincent in zijn rechterhand. Ik herken het meteen. Dit is de plek waar Vincent in 1883 stond om een van zijn schilderijen te schilderen.

‘De grote liefde van Van Gogh, zijn buurmeisje Margot Begemann nam rattengif in en stortte in de armen van Vincent in elkaar, het was tragisch,’ vervolgt Gerard zijn verhaal terwijl we door Park Houtrijk, een oude villatuin lopen. Tussen de bomen door zien we het beroemde van Goghkerkje. De vader van Van Gogh was hier dominee en Vincent schilderde deze kerk graag op doek.

We zijn nog niet weg bij het Van Goghkerkje en mijn oog valt op de brievenbus van het huis aan de overkant. Ik herken de jaartallen 1883-1885, de periode dat Vincent in Nuenen woonde. Het blijkt dat hij niet alleen bekend stond om zijn schilderijen, maar ook om zijn vele brieven. Het lijkt wel of alles in Nuenen het verhaal van Van Gogh vertelt.

^{Foto's: Yves Banza}

De Watermolen van Opwetten

Onze laatste stop in Nuenen is de Opwettense Watermolen, waar het voelt alsof je zo een schilderij van Van Gogh binnenstapt. De watermolen ligt aan de Kleine Dommel op nog geen vijf kilometer van Eindhoven. Het was een geliefde plek voor de schilder en dat zie je terug in zijn gelijknamige schilderij. Tegenwoordig is de watermolen een horecagelegenheid waar je terecht kunt voor een lunch, diner of borrel op het zonnige terras met uitzicht op de Dommel.

Wil je dieper in de voetsporen van Van Gogh treden? Dan fiets je vanuit hier over het wereldberoemde Van Gogh-Roosegaarde fietspad richting Eindhoven. Tip: fiets dit pad zodra het donker is. Gebaseerd op het schilderij ‘De Sterrennacht’ word je verrast door duizenden steentjes die oplichten.

^{Foto's: Yves Banza} 

Praktisch

De tien themaroutes zijn uitgezet over het fietsknooppuntensysteem waarbij je onder elk knooppuntbord een Van Gogh fietsroutebord tegenkomt. VisitBrabant heeft de tien verschillende fietslussen uitgewerkt tot een vijftal fietskaarten.

^{Foto: Studio Roosegaarde}

Meer reisinspiratie over Brabant? Lees ook: 'De Biesbosch: tips voor elk seizoen','Tip: wandel tussen grote grazers in het oergebied van Brabant' en 'Onthaast in een van de mooiste streken van Brabant'.

Deze reis werd mogelijk gemaakt door VisitBrabant, een provincie waar culinair genieten, bijzonder overnachten, tot rust komen in de natuur en het leven van Van Gogh centraal staan. Zelf op ontdekkingsreis door Brabant? De website van VisitBrabant is de plek om inspiratie op te doen voor een bezoek aan Brabant.