Op naar het noorden: de 10 mooiste plekken van Friesland

1. Nationaal Park De Alde Feanen

De petgaten, rietlanden, legakkers, veenplassen en moerasbossen bij Eernewoude zijn onderdeel van één van de grootste moerasgebieden van West-Europa. Het 4.000 vierkante meter grote Nationaal Park De Alde Feanen is ontstaan door het werk van vroegere generaties in het veengebied. Zij staken veen, legden turf op hoger gelegen stripen te drogen, bouwden dijken en maakten petten voor het baggeren van veen onder het wateroppervlak. Nog altijd zie je deze geschiedenis in het landschap terug. 

Tip: begin je bezoek bij het bezoekerscentrum. Leer over het ontstaan van het landschap en maak kennis met de bijzondere dieren en planten die hier leven. Via webcams krijg je een intiem kijkje in het nest van de ooievaars en speciaal voor kinderen zijn er interactieve routes uitgezet.

^{Foto: Nisangha/iStock}

2. Eise Eisinga Planetarium

De in 1744 geboren wolkammer Eise Eisinga had al jong een grote interesse in sterrenkunde en wiskunde. Hij leerde zichzelf alles wat er bekend was over ons heelal. In 1774 voorspelde een predikant dat het einde van de wereld in zicht was als gevolg van een bijzondere stand van de planeten. Er brak grote paniek uit onder het volk en Eisinga begon aan de bouw van een planetarium in zijn woonkamer. Zeven jaar lang werkte hij aan het model dat de mensen meer begrip van het heelal moest geven. Hij wist heel goed wat hij deed, want sinds de afronding in 1781 volgt zijn model zeer nauwkeurig de banen van de zes planeten in ons zonnestelsel. Dat maakt het Eise Eisinga Planetarium het oudste nog werkende planetarium ter wereld.

Tip: stap het voormalige huis van Eisinga binnen en verwonder je over de slimme constructies die alles draaiende houden. Het staat inmiddels niet voor niks op de UNESCO Werelderfgoedlijst.

^{Foto's: Hommema Franeker}

3. Harlingen

In het centrum van Frieslands enige zeehavenstad staan nog ruim zeshonderd rijksmonumenten. Oude pakhuizen, binnenhavens, grachten en bruggetjes geven de stad een middeleeuwse sfeer. Wandel met een stadsgids door de binnenstad en leer alles over de rijke geschiedenis van de stad. Leer bijvoorbeeld dat in de 8e eeuw de eerste christelijke kerk van de provincie gebouwd werd op de plek waar nu de Grote Kerk staat. De muurschilderingen die je onderweg tegenkomt, zijn rond 1900 gemaakt door middenstanders die zo hun waren aanprezen. Harlingen is ook de perfecte plek om de zon in de waddenzee te zien zakken. Kies voor een plekje op het terras van het Brouwdok of maak een wandeling langs de dijk.

Tip: op de dijk nabij Harlingen staat het kunstwerk De Stenen Man ter nagedachtenis aan de man die met een dijkverhoging zorgde dat de stad niet onder water liep.

^{Foto: Nisangha/iStock}

4. Hindeloopen

Een ouderwetse sluis, een KNRM-reddingshuisje, grachten en historische huizen geven een kijkje in de geschiedenis van Hindeloopen. Minstens zo kenmerkend voor de stad zijn de middeleeuwse klanken in het plaatselijke dialect en de kleurrijke klederdracht. De haven van de stad stond in directe verbinding met de Zuiderzee en de Oostzee, waardoor de inwoners kennismaakten met sits: kleurig bedrukt katoen uit India. De muren in hun huizen werden beschilderd met kleurrijke bloemen, zeegezichten en Bijbelse afbeeldingen. In het Hidde Nijlandmuseum leer je meer over de kleurrijke geschiedenis van het stadje.

Tip: bezoek ‘s werelds grootste schaatsmuseum voor indrukwekkende collecties schaatsen en vele verhalen over de Elfstedentocht.

^{Foto: jan van der Wolf/iStock}

5. Nationaal Park Drents-Friese Wold 

De Kale Duinen, een zandvlakte met stuifzandduinen die officieel het Aekingerzand heet, is voor velen het hoogtepunt van het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Met een oppervlakte van ruim zesduizend hectare, is het één van de grootste natuurgebieden van Nederland. Naast de zandvlakte vind je er dennen- en loofbossen, heidevelden, meertjes en beekdalgraslanden. Ruiters, fietsers en wandelaars kunnen uren dwalen zonder een grote weg tegen te komen. 

Tip: in de Bosbergtoren kijk je vanaf een balkon met glazen vloer uit over het natuurgebied. Ook vanaf de uitkijktorens op het Aekingerzand en het Doldersummerveld krijg je een idee van hoe immens groot en divers het gebied is.

^{Foto: venemama/iStock}

Tip: Ontdek Friesland vanuit een Natuurhuisje

6. Dokkum

In 1298 kreeg Dokkum als vijfde stad van Friesland haar stadsrechten. Dat was het startsein voor de aanleg van stadswallen, stadspoorten en grachten. De stadspoorten zijn inmiddels verdwenen, maar de kerkklokken luiden nog elke avond om tien voor tien. Vroeger een waarschuwing dat de poorten zouden sluiten, nu slechts een herinnering aan het verleden. Het stadhuis, de koffiebranderij en het waaggebouw zijn wel bewaard gebleven, evenals de Bonifatiuskapel. Deze Rooms-Katholieke bedevaartkapel is vernoemd naar de heiligverklaarde die Dokkum beroemd maakte. 

Tip: boek in Museum Dokkum de Bonifatius-wandelroute en wandel langs de hoogtepunten van de stad. Een lokaal gebrouwen Bonifatiusbiertje mag daarbij niet ontbreken.

^{Foto: Nisangha/iStock}

7. Elfstedenmonument

Met de legendarische woorden ‘It Sil Heve’ werd de dertiende Elfstedentocht in 1985 aangekondigd. De Friese vertaling van ‘het zal gebeuren’ is de naam van het Elfstedenmonument in Giekerk. Het door kunstenaars Maree Blok en Bas Lugthart ontworpen kunstwerk siert de laatste brug van de tocht, 5 kilometer voor de finish in Leeuwarden. De wanden van de Canterlandse brug zijn bedekt met duizenden handgemaakte blauwe tegeltjes van Makkumer Aardewerk. Elk tegeltje bevat een afbeelding, de naam en het deelnamejaar van een Elfstedenrijder. 

Tip: bekijk de brug ook van een afstandje om te zien hoe alle tegeltjes samen het beeld van een groepje schaatsers vormen.

^{Foto: Willemke's Fotografie}

8. Uitkijktoren Fochteloërveen

De 18 meter hoge uitkijktoren aan het Fochteloërveen heeft de vorm van zeven. Dankzij de houten buitenmuren gaat hij goed op in het omliggende landschap en het unieke ontwerp won diverse architectuurprijzen. Vanaf het hoogste punt heb je uitzicht over het hoogveengebied. Wie geluk heeft, spot hier een kraanvogel, blauwe kiekendief of paapje. Vroeg in het voorjaar voeren de kraanvogels met wijd gespreide vleugels hun paringsdansen uit terwijl ze luid trompetteren. 

Tip: fiets naar de vogelkijkhut aan de Brunstingerplas. Neem je vogelgids mee, want hier worden regelmatig niet-alledaagse vogels gezien.

^{Foto: Effenix/iStock}

9. Het Rijsterbos

De oudste bomen van het Rijsterbos werden in de 17e eeuw geplant. De beuken en eiken die de lanen van dit bos vormen hebben dan ook een indrukwekkende omtrek. Het hele jaar door komen Friezen en bezoekers er nog altijd graag een wandeling maken. In de lente nestelen ruim vijftig vogelsoorten in het bos en in de herfst baden de lanen in warme herfstkleuren. Wie goed oplet, ziet sporen uit het verleden. Midden in het bos ligt een 14e-eeuws grafveld en bij de ingang bij Rijs staat een vredestempel die verwijst naar het eind van Napoleons macht.

Tip: combineer een wandeling door het Rijsterbos met een bezoek aan de Mirnserklif en de IJsselmeerkust.

^{Foto: Jan Tijsma}

10. De Friese Meren

Met 35 meren in één provincie is het niet gek dat water zo’n belangrijke rol in de geschiedenis en cultuur van de Friezen speelt. Van deze meren liggen er 24 in Zuidwest-Friesland, het gebied dat ‘De Friese Meren’ genoemd wordt. Deze meren zijn met elkaar verbonden via sloten, kanalen en rivieren, zodat je makkelijk van meer naar meer vaart. Het gebied is een walhalla voor kanoërs, suppers, zeilers en andere pleziervaarders. De bekendste meren zijn het Tjeukemeer, het Sneekermeer en De Fluessen.

Tip: volg een van de speciaal uitgezette pontjesroutes om tijdens je wandeling of fietstocht tijd op het water door te brengen.

^{Foto: Nisangha/iStock}

Dit zijn de mooiste plekken in Friesland. Wil je graag meer mooie plekken in Nederland ontdekken? Koop dan ons boek ‘1000 plekken in Nederland die je écht gezien moet hebben’ dat sinds december 2022 in de winkels ligt! Of houd onze blog in de gaten voor meer inspiratie: 

 

• De mooiste bezienswaardigheden in Zuid-Holland
• 7x de leukste bezienswaardigheden in Flevoland
• Bezienswaardigheden in Brabant: de 10 beste tips!
• 10x de mooiste plekken van Groningen
• Mooiste plekken van Drenthe
• De 10 mooiste bezienswaardigheden in Gelderland
• Ontdek de mooiste bezienswaardigheden in Noord-Holland
• Ontdek te 7 mooiste plekken van Zeeland
• 10 x de mooiste plekken in Limburg
• Mooiste plekken Overijssel: deze 10 wil je niet missen!
• Deze 10 mooiste plekken in Utrecht moet je ooit gezien hebben